W Polsce uczymy się głównie albo japońskiej walki długim kijem Bojutsu lub technik walki kijem na bazie filipińskiego FMA (Filipino martial arts). Mniej osób wie o istnieniu i jeszcze mniej ćwiczy staropolską sztukę szermierki kijem jaką jest walka na palcaty, a szkoda, bo to nasze dziedzictwo kulturowe, skuteczna metoda samoobrony oraz sposób na budowanie silnego charakteru. Ale po kolei.

Palcaty, czyli mówiąc inaczej szermierkę na kije, możecie teraz ćwiczyć za darmo w Warszawiew trakcie cotygodniowych Niedzielnych Spotkań Sparingowych ( www.spotkaniasparingowe.pl ).

Dlaczego uprawiamy sporty walki?

Najczęściej spotykanymi odpowiedziami jest: dla zdrowia i żeby nauczyć się bronić. To oczywiście w dużym stopniu prawda. Trening sportów walki równomiernie rozwija całe ciało i pomaga utrzymać jego sprawność. Bez względu na to jaki sport wybierzemy uniwersalnie uczą nas praktycznych nawyków jak zasłaniania się, poruszania czy jak upadać, a każda z tych umiejętności może bezwzględnie przyczynić się do zwiększenia naszego bezpieczeństwa.

Sprawność fizyczna i umiejętność obrony to bardzo dużo, ale sporty walki wnoszą w nasze życie znacznie więcej i temu „więcej” właśnie chciałbym, aby poświęcony był ten artykuł. 

   W tym artykule omawiam stosowanie i wykorzystanie gard w szermierce szablą bojową. Garda to pozycja w walce, którą przyjmujemy by wykonywać z niej określone manewry szermiercze w obronie lub natarciu. Gardy różnią się od siebie przydatnością w ataku i obronie. W tym artykule omówię trzy gardy szermiercze i pokażę do jakich manewrów szermierczych są one przeznaczone. Podzieliłem gardy w szermierce szablą ze względu na ich funkcjonalność: ofensywne, defensywne i uniwersalne.

Ofensywne gardy

To pozycje z których łatwo jest nam rozpocząć natarcie i uderzyć przeciwnika ale trudno z nich się bronić zasłonami. W gardach ofensywnych broń trzymana jest w zamachu gotowa do uderzenia.

Defensywne gardy

Te gardy pozwalają na łatwe wykonanie zastawy i trzymają przeciwnika w dystansie jednak natarcia są ograniczone. Główną cechą gard defensywnych jest broń wyciągnięta do przodu w kierunku przeciwnika.

Uniwersalne gardy

Gardy te nie zapewniają pełnej ochrony ani możliwości natarcia ale dają możliwość wykonywania innych manewrów szermierczych, np. wiązanie broni.

Szermierka sportowa (floret, szpada, szabla) jest sportem wyczynowym, który rozwijał się i zmieniał przez lata. Szermierka sportowa wypracowała definicje działań szermierczych (rys. 1), które służą do opisu zdarzeń w starciu i analizy starcia przez sędziego. Definicje te były wypracowywane, udoskonalane przez lata. W innych sportach walki nie stworzono aż tak szczegółowego aparatu pojęciowego. Szermierka sportowa jako sport olimpijski, w którym decydują techniczne aspekty walki, potrzebowała takiej klasyfikacji do sprawnego sędziowania starć podczas zawodów i interpretacji zdarzeń w walce.

          Celem tego artykułu jest przedstawienie potencjalnych różnic w taktyce i działaniach szermierczych między walką umowną z użyciem symulatorów szabli (palcatów, szabel sportowych) z wykorzystaniem sprzętu ochronnego a realną walką bronią ostrą będącą repliką szabli bojowej. Realną walkę bronią ostrą nazwałem szermierką bojową i obejmuje ona zarówno walkę w bitwie jak w pojedynku jeden na jeden. Badanie szermierki bojowej we współczesnych czasach polega na rekonstrukcji, praktyce z bronią i sparingach z użyciem symulatorów szabli jak również stępionych replik. Odtworzenie działań szermierczych w szermierce bojowej jest więc wynikiem eksperymentów, doświadczeń, sparingów a następnie wysnuwanych z nich wniosków.

W poprzednim artykule wspomniałem, że moim zdaniem pomocne jest rozpisanie przynajmniej najczęściej używanych przez nas technik. Najlepiej w odniesieniu do „trybu” lub inaczej „stylu” czy „taktyki”. W roli przypomnienia - taki tryb byłby zbiorem zachowań, który podejmujemy sparując z określonym typem przeciwnika. To my decydujemy po jakich zmiennych ustalimy ten typ – czy istotna jest dla nas głównie jego intencja, tzn. czy napiera ofensywnie, czy raczej bardziej skupia się na obronie, czy jest większy, szybszy, silniejszy, czy lepiej czuje się w grze na długim dystansie, wykorzystując maksymalny lub submaksymalny zasięg, czy może woli zaryzykować więcej, ale podejść bliżej. Po chwili sparingu możemy również ocenić podatność na finty, czyli zmyłki. Wszystkie te czynniki są poszlakami pozwalającymi na wybór najodpowiedniejszych rozwiązań dla tej konkretnie sytuacji.

Temat walki, a więc i walki bronią pociąga kulturę masową od zawsze. Niestety jednak, przeciętny cywilizowany człowiek nie ma z nią za wiele wspólnego. Może brał udział w bójce? Może został napadnięty? Może kiedyś uczęszczał na zajęcia ze sztuk lub sportów walki? Może. Nie są to jednak okazje do tego, by nabrać wprawy. A do wszystkiego wprawy potrzeba. Wspominając więc takie jaskrawe wydarzenie lub etap, wiele osób ma skłonność do koloryzowania – dodawania takich elementów, które sami uznają za ciekawsze. Ten sam mechanizm działa w kulturze masowej. Mało kto ma ochotę oglądać ordynarne mordobicie, prawda? Stąd sceny walki, w filmach, książkach zwykle są płynne, pełne długich sekwencji, ładnych, krągłych ruchów. Rzadko widać tę płynność na nagraniach z kamer przemysłowych (stanowiących często materiał dowodowy) czy nawet na przyjacielskich sparingach…